Foodportret: Lector Health & Food dr. Feike van der Leij

NHFOOD • 1 mei 2020

Health & Food

Feike van der Leij is lector Health & Food bij Van Hall Larenstein maar sinds 2015 vooral actief binnen het domein Agri, Food en Life Sciences van Hogeschool Inholland. Feike is verbonden aan NH Food, waar hij als lid van de werkgroep diverse activiteiten ontplooit. Een van die activiteiten binnen NH Food is het promoten van het beroepsonderwijs. Daarnaast is hij bezig me het ontwikkelen van een lectoraat in Noord-Holland: Food for Happy Ageing. Feike is stuurgroeplid bij Voedsel Verbindt binnen het cluster Gezond Eten is Gezond Leven.


Wat is een lector?



Een lector is in het hbo wat een hoogleraar is bij een universiteit, met als grote verschil dat in het hbo voornamelijk praktijkgericht onderzoek wordt gedaan terwijl de universiteiten veel meer een focus hebben op theorie. Lectoren worden ook wel “praktijk-professor” genoemd. Ze hebben een academische achtergrond, zijn (nadat ze eerst de universiteit hebben doorlopen) gepromoveerd op zo’n 4 jaar onderzoek (hebben de titel “dr.”) en hebben dus veel onderzoekservaring. Ze vertalen fundamentele kennis zoals die bij universiteiten wordt verkregen naar toepassingen in de dagelijkse wereld van bedrijven, ziekenhuizen, waterleidings-instituten etc. Lectoren doen dat vaak door samen te werken met andere hogescholen en universiteiten. En met de opdrachtgevers natuurlijk.


Waar is Feike trots op?


Er zijn drie activiteiten die Feike eruit wil lichten:

1. De projecten.

Pure innovatie waar gezonde producten zijn gemaakt met duurzaamheid hoog in het vaandel. Binnen het grotere geheel van Food Circle en de IWP Health, Food & Technology zijn vele projecten uitgevoerd met docenten, studenten en vooral met pas afgestudeerde hbo-ers. Eén van de projecten is samen met Koopmans Koninklijke Meelfabrieken en het Medisch Centrum Leeuwarden (MCL) uitgevoerd en heeft geleid tot een eiwit-verrijkt brood dat door de geriatrische afdeling van het MCL is getest. Met succes. Het brood kan ondervoeding bij ouderen mogelijk helpen tegengaan. Klik hier voor het artikel in VoedingNu. Met een ander project (bouillonblokjes uit garnalenafval) is de Duurzame Dinsdag Voedselprijs 2014 in de wacht gesleept.


2. Promoten beroepsonderwijs

Het promoten van beroepsonderwijs in de volle breedte van de maatschappij doe je door te laten zien waar je mee bezig bent en door de samenleving de school in te trekken. Net zoals met bedrijven aan kenniscirculatie wordt gewerkt (bedrijf de school in en de school het bedrijf in) is het zaak de consument te betrekken bij de productie van voedsel en de leerprocessen daaromheen. Leerlingen moeten ook van alle kanten gestimuleerd worden voor een keuze in het groene domein. Dat doe je niet alleen met open dagen, maar ook door aan iedereen (ouders, grootouders) te laten zien hoe er tegenwoordig samengewerkt wordt. Zie artikel Food for Thought in Food Hospitality.


3. Fundamenteel onderzoek in het hbo

Sinds 2014 heeft Feike samen met Prof. Jaap Keijer van Wageningen University en anderen (MCL, TNO, Alfasigma BV) een promotie-onderzoek begeleid over carnitine, metabolisme en veroudering. Uitgezocht is wat er in spieren gebeurt tijdens veroudering en wat de rol is van carnitine (een vitamine-achtige voedingsstof die we zelf aanmaken maar die we ook uit vlees en zuivel binnenkrijgen). Dit is gedaan door bij gezonde en kwetsbare ouderen metingen te verrichten. Ook is de evolutie van carnitine-verwerkende eiwitten in kaart gebracht. Het onderzoek heeft verrassende resultaten opgeleverd die zijn beschreven in het proefschrift dat op 14 april 2020 door Marjanne van der Hoek wordt verdedigd.


Achtergrond


Biologie is zijn passie en als jongetje op de HAVO combineerde hij al zijn interesse in alles wat groeit en bloeit met zijn honger naar kennis. Scheikundeproefjes deed hij op zijn slaapkamer met een doos van TELEAC (“Chemie is overal”). Feike van der Leij is na een analistenopleiding biologie gaan studeren in Groningen en in 1992 gepromoveerd op aardappelonderzoek. Daarin stond DNA en biotechnologie centraal. In Zwitserland heeft hij onderzoek in de steigers gezet om in planten afbreekbaar plastic te gaan maken uit CO2 en zonlicht.


Vervolgens stapte hij over naar het research-lab. kindergeneeskunde van de Rijksuniversiteit Groningen. Daar heeft hij 15 jaar onderzoek gedaan aan “genomics”: door het DNA te bestuderen van mensen en dieren zijn we steeds beter gaan begrijpen hoe veranderingen rondom de geboorte worden aangestuurd. Het onderzoek heeft veel kennis opgeleverd die voor het begrijpen van o.a. diabetes van pas komt. M.n. over hoe vetzuurmetabolisme “praat” met suikerverbranding en de rol van eiwitten daarbij. En passant ontdekte Feike een “hongergen” (CPT1C is een gen dat in de hersenen voor het doorgeven van hongersignalen zorgt) dat hij samen met Schotse collega’s in kaart heeft gebracht.   


Sinds 2006 was Feike al docent moleculaire biologie in Leeuwarden bij Life Sciences & Technology, een samenwerking van hogescholen waarin Feike samen met collega’s van de opleidingen Biologie en Medisch Laboratoriumonderzoek en Voedingsmiddelentechnologie de specialisatie Health & Food heeft vormgegeven.


In 2010 werd Feike lector Voeding & Gezondheid bij Hogeschool Van Hall Larenstein. Daarna werd hij aangesteld als lector Health & Food in Leeuwarden, waar hij samen met twee andere lectoren onderzoek deed in het project Food Circle (samen met N-Nederlandse Food bedrijven en het Healthy Ageing Network Northern Netherlands). Vervolgens werd hij trekker van de Innovatiewerkplaats Health, Food & Technology van het Centre of Expertise Healthy Ageing.


Enkele publicaties



Nieuws AGRIVIZIER

Wortelhappen © Foto Mediahuis/Judit de Redelijkheid

Gezonde pret in het Wortelbos op de jaarlijkse Landbouwshow Opmeer

7 augustus 2024
Afgelopen maandag was de gemeente Opmeer opnieuw het bruisende middelpunt van de jaarlijkse Landbouwshow Opmeer. Op het uitgestrekte terrein van sportcomplex De Weyver werd voor de 113e keer een levendige mix van paardensport, veekeuringen en bijzondere shows gepresenteerd. Dit grootste agrarische evenement van Noord-Holland staat bekend als dé ontmoetingsdag voor professionals, bedrijven en particulieren. Dit jaar trok het debuut van het 'Wortelbos' de aandacht van jong en oud. Het Wortelbos, een innovatief concept ontwikkeld en uitgevoerd door Annick Vrolijk voor de Provincie Noord-Holland en Greenport Noord-Holland Noord, zette kinderen op een speelse manier aan tot gezond eten. Traditionele Oudhollandse spelletjes kregen een gezonde draai: koekhappen werd wortelhappen, spijkerpoepen werd wortelpoepen, en ballen gooien veranderde in wortel gooien door de mond van een levensgroot konijn. Deze vrolijke en interactieve spellen maakten een groot succes van het Wortelbos. Opvallend was dat 90% van de kinderen de wortels met smaak opat, zelfs degenen die normaal gesproken zeggen niet dol te zijn op deze knapperige groente. Ouders keken verrast toe hoe hun kinderen enthousiast deelnamen aan de spellen en hun portie gezonde snacks verorberden. Voor kinderen die minder geneigd waren om de wortels zelf op te eten, was er een andere leuke optie: de wortels werden dankbaar geaccepteerd door de dieren op het evenement, wat zorgde voor nog meer interactie en plezier. De Opmeerse Landbouwshow heeft wederom bewezen een plek te zijn waar traditie en vernieuwing hand in hand gaan. Het Wortelbos was een van de vele hoogtepunten die deze dag tot een onvergetelijke ervaring maakten. De combinatie van educatie en amusement viel in de smaak bij zowel kinderen als hun ouders en toonde aan dat gezond eten ook leuk kan zijn. Met de succesvolle editie van dit jaar kijken we vol verwachting uit naar de volgende editie van de Landbouwshow. Tot volgend jaar! Deze dag is mede mogelijk gemaakt door de Greenchain. Zet zich in om de krachten in de regio Noord-Holland te bundelen, om zo de innovatiekracht in de agrifoodsector te versterken en het onderwijs en opleidingsaanbod op deze innovaties te laten aansluiten. Lees hier meer over de Greenchain. Omslagfoto: © Mediahuis/Judit de Redelijkheid

Nieuwe inzichten in Bloemkool en Broccoli Teelt door Sensor Data

5 juli 2024
In een recent rapport gepresenteerd door studenten van Inholland University of Applied Sciences zijn belangrijke inzichten verkregen in de teelt van bloemkool en broccoli. Opdrachtgever van het onderzoek is Vollegrondsgroente.net , hotspot “Data en Toepassingen” in het RIF project Smart Future (Vonk). De opdracht werd uitgevoerd onder begeleiding van de IT Academy West-Friesland . Het onderzoek richtte zich op de correlaties tussen groeicondities en de aanwezigheid van de koolgalmug, een veelvoorkomende plaag. Uit de gegevens bleek dat er significante correlaties zijn tussen het aantal koolgalmuggen en omgevingsfactoren zoals dauwpunt, natte bol temperatuur, en de temperatuur gemeten door weerstations van telers die samenwerken in het VollegrondsgroenteSmart.net . Deze correlaties waren het sterkst een dag en drie dagen voor het tellen van de muggen, maar niet significant een week van tevoren. Naast de correlatiestudies omvat het rapport uitgebreide grafieken met maandelijkse gemiddelden van dauwpunt, luchtvochtigheid, neerslag, temperatuur en bladnat per dag, gemeten door veertien sensoren verspreid over verschillende locaties en beheerd door diverse telers.  Deze bevindingen bieden telers waardevolle informatie om de omstandigheden voor de teelt van bloemkool en broccoli te optimaliseren en plaagbestrijding efficiënter aan te pakken. De complete dataset is beschikbaar voor verdere analyse, wat toekomstige onderzoeken naar specifieke variabelen mogelijk maakt. Met deze data kunnen telers gerichter te werk gaan en bijdragen aan een duurzamere en productievere landbouwpraktijk. Smart Future In een tijd waarin de arbeidsmarkt een transformatie ondergaat door megatrends en technologische vooruitgang, staat het onderwijs voor de uitdaging om zich aan te passen aan de veranderende behoeften van de verschillende sectoren. Het RIFmbo project Smart Future (Vonk) neemt deze uitdaging aan door intensief samen te werken met het bedrijfsleven, met als doel studenten voor te bereiden op de eisen van de toekomstige arbeidsmarkt. IT Academy West-Friesland West-Friese bedrijven werken op hbo- en mbo-niveau samen met Inholland en het Horizon College in de IT Academy West-Friesland. Foto en tekst: Erna Steenhuis Foto vlnr: Tim Wilders, Kelvin Osei Akoto Kwarteng, Tim Huijbens, Bartłomiej Michalewicz, Hamza Rehan (Studenten Data Science Inholland)

VONK Studenten bezoeken Vertify: innovatie in de agrarische sector

door duda-wsm • 31 mei 2024
Afgelopen woensdag heeft een groep van ongeveer 20 eerste- en tweedejaars VONK-studenten, die worden opgeleid tot akkerbouwer, groente- of fruitteler, een bezoek gebracht aan Vertify. Vertify is een agrarisch onderzoekscentrum in Nederland, gespecialiseerd in praktijkgericht onderzoek. De organisatie stelt proefvelden en onderzoekkassen beschikbaar en stimuleert, faciliteert en organiseert innovatie binnen de tuin- en akkerbouwsector.
Meer posts